40 dagen zonder verpakkingen
Interview met journaliste Ilse Ariëns
Op social media stuitten we op een heel bijzonder project, genaamd ’40 dagen onverpakt’. Hierbij gaat journaliste Ilse Ariëns van Genoeg.nl de uitdaging aan om maar liefst 40 dagen lang te leven zonder verpakkingen. Genoeg.nl is een tijdschrift en internetplatform voor iedereen die meer wil doen met minder. Alles wat Ariëns gedurende haar challenge meemaakt legt ze vast in een serie columns. Gezien het feit dat we allemaal gemiddeld 45(!) verpakkingen per week openmaken, kan het niet anders dan dat de impact van dit avontuur op haar dagelijkse leven gigantisch moet zijn. We spraken haar 2 dagen voor de finish.
Allereerst Ilse, onze complimenten voor jouw ‘40 dagen onverpakt’ challenge. Je bent bijna bij de eindstreep. Hoe voel je je op dit moment?
“Goed! Maar om eerlijk te zijn is 40 dagen onverpakt echt een pittige uitdaging, ik ben blij als het straks weer voorbij is. Vooral deze laatste week, waarin ik ga voor bijna 100% onverpakt, is een hele onderneming. Alles staat bijna in het teken van boodschappen doen. 40 dagen onverpakt heeft zelfs invloed op je dieet, omdat je sommige dingen gewoonweg niet meer kunt eten, zoals bijvoorbeeld rijst, dat altijd in een pak zit.”
Wat was jouw persoonlijke drijfveer voor 40 dagen onverpakt?
“Ik heb een aantal boeken en blogs gelezen zoals die van Green Evelien en Emily-Jan Low. Daardoor groeide mijn eigen fascinatie voor een leven zonder verpakkingen en meer in het bijzonder: hoe leid je in de praktijk een verpakkingsvrij leven? Ook hoorde ik steeds vaker over verpakkingsvrije winkels en plastic soup. Tel daarbij op dat vanaf 1 januari het gratis plastic tasje verleden tijd was, en mijn keuze om dit jaar voor 40 dagen onverpakt te gaan was snel gemaakt.”
“Rijst zit altijd in een pak, daar sta je normaal gesproken niet bij stil”
Hoe reageert je gezin op de dagelijkse praktijk van 40 dagen onverpakt?
“Ze gaan er heel goed mee om, maar dat komt eerlijk gezegd ook omdat ze er zelf weinig last van hebben. Ik doe de boodschappen en ben met het huishouden bezig. ’s Avonds staat er ‘gewoon’ een bord eten op tafel zoals op andere dagen. En dat ik de vloer heb geboend met een zelfgemaakt schoonmaakproduct in plaats van met een kant en klaar product uit een fles, valt hen natuurlijk niet op. Eén van mijn zonen vindt het lastig om het zeepje weer droog te maken na het douchen (omdat het anders uit elkaar valt), simpelweg omdat hij ’s ochtends haast heeft. Maar over het algemeen doen ze lekker mee en steunen ze me in mijn project. Leuk om te vermelden: wat iedereen thuis een enorm groot pluspunt vindt zijn de zelfgebakken koekjes; die van moeder zijn veel lekkerder dan die uit de supermarkt!”
Wat was de grootste worsteling tijdens jouw avontuur, en hoe heb je die overwonnen?
De factor tijd speelt een ongelofelijk grote rol als je verpakkingsvrij wilt leven. Stel je maar eens voor: je gaat naar de markt, de Turkse winkel, de kaasboer, de melkboer, de supermarkt, etc. In heel die toer gaan zeeën van tijd in zitten; tijd die we in onze maatschappij meestal niet hebben. 100% verpakkingsvrij leven is daarom nagenoeg onmogelijk, maar als er een verpakkingsvrije winkel in de buurt zit, als je een moestuin hebt én alleen woont, dan moet het lukken. Er is heel veel discipline en toewijding voor nodig. Ik heb die worsteling met de hoeveelheid tijd niet helemaal overwonnen, want elke keer 20 kilometer fietsen om een fles melk te laten vullen was me iets te gortig, maar ik denk dat ik een heel eind ben gekomen. En 40 dagen onverpakt is ook echt iets waar je in groeit, als je maar volhardt.
Wil je naar aanleiding van column 2, eens reageren op de stelling: ‘Verpakkingsloos leven is alleen voor milieugekkies’
(Lachend) “Je schaamt je af en toe wel als je bijvoorbeeld bij de notenboer komt met je katoenen zakje en vraagt of ze de amandelen er los in willen doen. Je ziet diegene aan de andere kant van de toonbank ook echt kijken van: wat is dat voor een aparte vrouw.
En inderdaad, 100% verpakkingsvrij leven is zo moeilijk, omdat er zoveel bij komt kijken en er ook heel veel randvoorwaarden aanwezig moeten zijn wil je daarin slagen. En daar bovenop komt nog een bepaald soort fanatisme waar je wel een tikkeltje gestoord voor moet zijn.”
Ben je verpakkingen juist meer gaan waarderen of zijn je ogen geopend als het gaat om je eigen afvalberg? (wat heb je over jezelf geleerd)
Door mijn challenge heb ik heel helder gekregen waar ik de meeste winst kan behalen. Ik heb zelf op een gegeven moment mijn vuilnisbak omgekeerd om met eigen ogen te zien wat we zoal weggooien. Pas als je het bij elkaar ziet word je je er echt bewust van. Waar ik straks ook mee doorga is het gebruik van gewone handzeep in plaats van al die zeeppompjes en douchegelflacons. Vooral bij cosmetica zie ik nu echt in dat de verpakking vooral gaat om de marketing, wat voor die bedrijven ook heel belangrijk is, en veel minder om het verpakken van het daadwerkelijke product. Een van mijn kinderen heeft bijvoorbeeld een pot gel, die echt veel te groot, te zwaar en te dik is vergeleken met wat erin zit. Dat kan stukken minder.
Aan de andere kant ben ik zeker ook verpakkingen meer gaan waarderen. Hoe fijn is het om als je een keer laat thuis komt, een pak pasta en een pot saus uit de voorraadkast te halen, en 10 minuten later een maaltijd op tafel te hebben staan. Verpakkingen besparen je ook enorm veel tijd. Bovendien kunnen we dankzij verpakkingen koken met producten die van ver komen. Zonder verpakkingen is het ondoenlijk om kruiden en specerijen uit de Aziatische of Noord-Afrikaanse keuken te gebruiken, zoals wij thuis graag doen.
“Een pak spaghetti en een pot pastasaus kan ook weleens heel gemakkelijk zijn!”
Hoe reageerde je op het bericht dat juist een verpakkingsbedrijf jouw 40 dagen onverpakt uitdaging volgt?
“Ik vond en vind dat heel leuk en verrassend. Toen ik erbij stil ging staan begreep ik ook waarom: als je in de verpakkingsbranche zit dan kun je door mijn project meer inzicht krijgen in hoe de consument denkt, waar behoefte aan is en waar er winst te behalen valt als het gaat om verpakkingen en duurzaamheid.”
Als verpakkingsbedrijf beseffen we heel goed dat we een leverancier zijn van afval. Wat zou je verpakkingsbedrijven willen meegeven?
Wat ik heb gemerkt is dat er een grote behoefte is aan meer duidelijkheid in welke keuze je als consument hebt. Heel veel winkels zijn in plaats van plastic tassen, papieren tassen gaat uitdelen, met het idee dat papieren zakken veel duurzamer zijn, niet wetende dat dit niet per se het geval hoeft te zijn. Het ligt er maar net aan wat voor papier en lijm er wordt gebruikt en hoe dik het is. Een keurmerk voor verpakkingen zou daarom een hoop onduidelijkheid wegnemen. En het zou ook fijn zijn als op elke verpakking vermeld wordt hoe je deze weg moet gooien, daar ontbreekt het nog weleens aan.
Een ander idee dat ik heb opgedaan is dat supermarkten in plaats van die plastic zakjes op rol, ter plekke herbruikbare tassen of netjes zouden moeten verkopen, die er ook nog een beetje hip uitzien. Die zijn makkelijk uitwasbaar en opvouwbaar. Mensen zijn best bereid om voor herbruikbare tassen te betalen, als ze die maar zien hangen en er goed wordt gecommuniceerd wat de meerwaarde ervan is.
Wat ik verder nog mis zijn de navulmogelijkheden in winkels. Tappunten voor bijvoorbeeld shampoo of schoonmaakproducten. Bij sommige winkels werd dit aangeboden, maar is deze service ook weer verdwenen. Misschien omdat de markt er nog niet klaar voor was? Door de aandacht die er nu is voor duurzamer en bewuster leven, vind ik het nu het uitgelezen moment om deze service weer te herintroduceren. Dat zou een berg aan wegwerpflacons schelen.”
“Ik pleit voor een keurmerk voor verpakkingen”
40 dagen vasten, 40 dagen niet douchen, 40 dagen geen nieuws of 40 dagen onverpakt. Wat kies je en waarom?
“Als het gaat om hoe makkelijk de uitdaging is, dan wint 40 dagen geen gebruik maken van de douche. ’s Ochtends was je je met koud water bij de kraan en de rest van de dag ga je gewoon door met je leven. 40 dagen onverpakt beheerst je leven van het moment dat je opstaat totdat je weer naar bed gaat; dit is verreweg de moeilijkste uitdaging die ik tot nog toe heb gedaan.
Wat dat betreft is 40 dagen zonder verpakkingen ook de uitdaging die de meeste impact heeft. Als iedereen zijn verpakkingsverbruik ook maar een beetje terug zou brengen, dan zou dat een enorme winst opleveren voor onze planeet.”
Meer lezen van Ilse Ariëns en Genoeg.nl? Ga dan naar www.genoeg.nl, daar vind je heel veel nuttige, praktische tips en achtergronden over consuminderen die je zonder twijfel zullen inspireren tot duurzame daden!